“Nu corona, toen cholera:
Don Bosco inspireert.”
Een tekst door Wilfried Wambeke sdb, provinciaal van Don Bosco
Wellicht komt het wat vreemd over de coronacrisis in verband te brengen met het leven van Don Bosco en toch is dat niet zo moeilijk. In de zomer van 1854 brak in Noord-Italië weer eens cholera uit. Dit was in die tijd een gevreesde ziekte met een hoog sterftecijfer. Er was paniek alom, ook in Turijn waar de noodtoestand afgekondigd werd. De wijk Valdocco was de infectiehaard en vandaaruit was snel de hele stad besmet.
Meteen nam Don Bosco de nodige voorzorgsmaatregelen:
• de lokalen voldoende verluchten;
• geregelde en grondige poetsbeurten van alle gemeenschappelijke ruimtes;
• grotere afstand tussen de bedden op de slaapzalen;
• op regelmatige tijdstippen de handen wassen;
• speciale gebedsmomenten voor de slachtoffers en voor de zorgverstrekkers.
Na een week deden de autoriteiten van Turijn een oproep voor vrijwilligers in de eerstelijnszorg om de duizenden zieken te helpen. In de buurt van besmette mensen komen, was uiterst gevaarlijk. Wie besmet raakte, moest overgeven, kreeg diarree en uitdrogingsverschijnselen. Met een goede hygiënische verzorging en door het drinken van voldoende zuiver water had men kans op genezing. De kwetsbaarste groepen waren de zuigelingen en de bejaarden omdat hun immuunsysteem onvoldoende functioneert.
Op 5 augustus 1854 vertelde Don Bosco de oudere jongens van het Oratorio in Valdocco dat hij zich als vrijwilliger zou aanbieden. Meteen waren er 14 die zich bij hem wilden aansluiten. Een dag later waren er nog eens 30 die zich vrijwillig aanboden. Don Bosco verdeelde ze in drie groepen: een groep zou helpen in de noodhospitalen en de andere zou mensen opzoeken die zich in hun huizen opgesloten hadden en een derde groep zou zich bekommeren om zieken die ze op straat aantroffen.
Ze werkten altijd per twee en droegen mondmaskers. Ze hadden allemaal een fles azijn bij zich om hun handen te spoelen voor en na het aanraken van de zieken. Zodra de fles leeg was, moesten ze een nieuwe halen in het Oratorio. Ze namen vers linnen mee voor de verzorging en verbrandden het oude linnen. Als Mamma Margherita in Valdocco helemaal door de voorraad lakens en tafellinnen heen is, scheurt ze het altaardoek van het kerkje van Franciscus van Sales in stukken om daarmee zieken te kunnen verzorgen.
Ze dacht: “Als Onze-Lieve-Heer ziet waarvoor het bestemd is, zal Hij het mij niet kwalijk nemen dat ik zelfs het altaardoek weggeschonken heb.”
Opvoeden tot rechtschapen burgers die hun verantwoordelijkheid opnemen in de maatschappij en tot goede christenen die zich geroepen weten om solidair te handelen omdat iedere mens waardevol is in Gods ogen: het is wat Don Bosco zijn jongens leerde, niet in theorie, maar al doende.
Zijn sleutelwoord was “vertrouwen”: “Zorg dat jullie in staat van genade zijn, en dan verzeker ik jullie dat niemand de ziekte zal krijgen.” Deze boodschap was niet enkel bestemd voor de vrijwillige helpers, maar voor àlle jongens van het Oratorio. Slechts door de gedeelde verantwoordelijkheid van iedereen maakten zijn jongens kans op slagen. Uiteindelijk werd inderdaad niemand van de jongens ziek. Het rotsvast geloof en het vertrouwen dat Don Bosco voorleefde, wekten geloof en vertrouwen op. Het gaf zijn jongens de kracht en de energie om er voor de volle 100% te zijn voor de meest noodlijdende medemens.
Ook vandaag, in 2020, zien we die inzet bij jonge mensen. Toen een oratoriowerking van de salesianen in een Italiaanse stad enkele weken geleden de deuren moest sluiten, stelden heel wat jongeren zich kandidaat om voor oudere en zieke mensen de boodschappen te doen, uiteraard met respect voor de voorgeschreven gedragsregels.
Het gebeurt niet enkel in Italië, maar ook hier bij ons zien we hoe mensen zich aanbieden als vrijwilliger, hoe jongeren creatief omgaan met de nieuwe media om oudere mensen nabij te zijn en te helpen waar ze kunnen, hoe ze de jeugdbeweging online draaiende houden, enz.
Het stemt tot waardering en dankbaarheid!
